درباره ما

موزۀ دکتر محمدصادق محفوظی، که در دل خود آثار خطی نفیس و ارزشمندی را جای داده و به یکی از موزه‌های منحصربه‌فرد در خاورمیانه بدل شده است، به همّت و هزینه‌های شخصی جناب ایشان جمع‌آوری شده و گنجینۀ کم نظیری از نسخ خطی را در کنار آثار دیگر هنری و تمدنی اسلام و ایران در خود جای داده است.

در خصوص خدمات ارزندۀ مخدوم گرامی، جناب آقای دکتر محفوظی، و اهمیّت و جایگاه موزه و مجموعۀ کم نظیرشان، نگاهی جامع تر از نگاه اساتید و پیشکسوتان گرامی ندیدیم که به بیان برخی می پردازیم:

به قول استاد دکتر مهدی محقق (استاد برجستۀ دانشگاه): ما باید شاکر باشیم که دکتر محفوظی دامن همّت به کمر بستند و از خروج این آثار جلوگیری کردند و در این 30 ساله با کوشش خودشان این مجموعه را کامل کردند که باعث آبرومندی جمهوری اسلامی می باشد.

و به قول استاد دکتر حسین الهی قمشه ای (استاد ممتاز دانشگاه): حفظ آثار فرهنگی و تاریخی، زنده نگه داشتن فرهنگ ملی یک کشور است که آقای دکتر محفوظی به خوبی این کار عظیم را انجام داده اند.

و به قول دکتر سید محمد خاتمی (رئیس جمهور پیشین): خام ترین و مهمترین امری که ملّت را تشکیل می دهد، خاطرۀ مشترک است که هویّت ملی را تشکیل می دهد. موزه، نقش بسیار اساسی و زنده در حیات فعلی روزگار ما دارد؛ زیرا اوّلاً: شناسنامۀ هویت تاریخی و خاطرۀ تاریخی ما است و اگر ملّیت و ملّت را پذیرفته باشیم، به موزه به عنوان یک امر مهم و اساسی نگاه خواهیم کرد. ثانیاً: موزه یک آموزشگاه است و می توانیم در آنجا هویتی که متعلّق به ما است، بشناسیم.

و به قول آقای مهندس سید محمّد بهشتی شیرازی (رئیس پیشین پژوهشگاه میراث فرهنگی): از این تلاش عاشقانه شگفت زده شده ام و امیدوارم جناب آقای دکتر محفوظی که از خاندانی اصیل و جلیل القدر هستند، در زمینۀ خدمت گرانقدری که نموده اند، موفق و مؤیّد باشند.

و به قول استاد دکتر علی شریعتمداری (عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی): ترتیب نمایشگاه، آثار ارزنده علمی، دینی و هنری که روشنگر تاریخ گستردۀ این گونه فعالیت ها است، درخور تمجید و تقدیر است.

و به قول آیت الله سید مهدی موسوی خلخالی: زحمات جناب عالی در جمع آوری آثار گذشتگان که تنبه و هشداری برای آیندگان است، بسیار قابل تقدیر و تحسین می باشد و از آن مهم تر، جمع آوری آثار خطی بزرگان و علما و بالاخص خطوط منسوب به ائمۀ اطهار(ع) که بسیار جالب است.

و به قول استاد پروفسور سید حسن امین (استاد صاحب کرسی حقوق و پژوهشگر): خود من مکرّر در موزۀ آقای دکتر محفوظی موفق شدم به کتاب های خطی منحصر به فرد برخورد کنم، چه در زمینۀ حافظ شناسی و چه در زمینۀ تاریخ پزشکی که از برخی آنها می شود رمزگشایی و کشف کرد.

و به قول دکتر غلامعلی افروز (استاد ممتاز دانشگاه): الحق با ملاحظۀ چنین بنای خیر و فراهم نمودن این همه زیبایی فرهنگی، بی درنگ اندیشۀ مثبت گرانه بشری برای تشکر و تقدیر زبان می گشاید. حقیقت این است که این بنای ماندگار و مجموعه آثار فاخر فرهنگی یک ابتکار شخصی، مایۀ افتخار و مباهات ملّی است.

و به قول استاد غلامحسین امیرخانی (خوشنویس): با ایجاد این مجموعۀ فرهنگی و هنری به دست توانا و همّت بلند جناب آقای دکتر محفوظی، امیدوارم دیگر فرزندان لایق و خون گرم و با غیرت ایران به این اقدام و نظیر آن اقتدا کنند و قوانین مناسبی برای محافظت و مصونیت از هرگونه دست اندازی احتمالی که موجبات نگرانی این گونه افراد علاقمند می باشد، در دست دارند، در این مسیر مقدس و انسان ساز مصروف سازند.

و به قول دکتر فتح الله مجتبایی (استاد ممتاز دانشگاه): هرگونه کوششی که برای حفظ و اعتلای فرهنگ این سرزمین و مردم آن به عمل آید، شایستۀ تقدیر و تحسین است و ابتکار و مساعی جناب آقای دکتر محفوظی در تأسیس و تشکیل این مرکز و گردآوری آثار خطی و کتب نفیسی که به نمایش گذارده شده است، بسیار مغتنم است.

و به قول استاد دکتر کیانوش کیانی (استاد و نسخه شناس): آثار ما به صفحۀ گیتی نشان ماست از بعد ما، نگاه به آثار ما کنند. توفیق، یار شفیق گردید که در یک روز گرم تابستانی، چشم دلم به دیدار آثار گرانقدری که به همّت جناب آقای دکتر محفوظی گردآوری شده است، منوّر گردد. از خداوند بزرگ برای شکوفایی بیش از پیش این مرکز ارجمند، آرزوی موفقیت دارم.

و در نهایت، به قول استاد آیدین آغداشلو (هنرمند و نقاش): مجموعه های خصوصی پایگاه های مهم و حیاتی حراست از گنجینه های فرهنگ ملّی به شمار می آیند و می توانند مانع اصلی غارت و پراکندگیِ آثار هنری پرقدر و ارزش باشند. این مجموعه های نفیس که با رنج فراوان و خون دل بسیار و هزینه های کلان و بی چشمداشت گرد می آیند، هسته های مرکزی بسیاری از موزه های معتبر و باشکوه را تشکیل می دهند که با افزودن تدریجی به گنجینۀ اصیلی به صورتی پربارتر و جامع تر در می آیند، و اغلب همّت و شوق بی حد گردآورندۀ اصلی از خاطره ها محو می گردد. طبیعتاً هر مجموعۀ خصوصی در راستای سلیقه، علاقه و تخصص گردآورندۀ آن شکل می گیرد، و این علاقه زمینۀ جستجویی می شود در اطراف و اکناف عالم تا نمونه های عالی و والا خریداری شوند و کنار هم بیایند و عشق و کوشش مجموعه دار را به نمایش بگذارند.

در شرایط حاضر، مجموعه داری و گردآوری آثار هنری مختلف ایام گذشته، کاری بسیار خطیر و پرهزینه است، از این روست که مجموعه داری خصوصی در حوزۀ نسخه های خطی گرانسنگ و آثار اسلامیِ کهن، تعداد افراد محدودی را جذب کرده، کسانی که هم سرمایۀ کافی برای اختصاص بدین امر داشته باشند، و هم افق نگاه آنها در حوزۀ تمدن اسلام و ایران، نیاز بیشتری را احساس کرده باشد.

و از این قبیل، شمار مجموعه داران ایرانی را که به گستردگی تمدن اسلامی، تلاش در جمع آثار نمایند، نمونه های زیادی سراغ نداریم. این گنجینه فقط، اوراق دستنویس و نسخه های خطی نیست، مجموعه ای است گرانسنگ از انواع نسخه های خطی، چاپ سنگی، چاپ های کهن و نایاب، تابلوهای نفیس نقاشی و مینیاتور، قطعات خوشنویسی، اسناد حکومتی و تاریخی، سکه های دوران مختلف تمدن بشر، سفال های پیش از تاریخ و ظروف دوران اسلامی، فرش ها و دست بافته ها، آثار لاکی، کاشی ها، اشیای فلزی، مهرها و نشان ها و نگین ها، و سایر اشیای عتیقه.

آنچه این مجموعه را خاص و مثال زدنی می کند، نیروی بی حدّی است که صرف گرد آمدنِ آن شده است و به موازات آن، فراهم آوردن بنا و امکانات گستردۀ نمایش آثار، که در حقیقت، هدف نهایی گردآورندۀ مشتاق و کوشای آن است، و این هدف والا، جناب دکتر محفوظی را از جایگاه یک گردآورندۀ صرفاً علاقمند، به یک برنامه ریزِ فرهنگی، لایق و عامل آشناییِ مردم و مخاطبین آثار فرهنگی و هنری تبدیل کرده و ارتقا داده است. این جایگاه وقتی ارزش واقعی خود را بروز می دهد که با صدها مجموعه دار خصوصی مقایسه شود، آنان که تنها به انبار و مخفی کردنِ نمونه های قابل استفادۀ محققان بسنده کرده و فقط به داشتن ها افتخار می کنند.

شاید همین ویژگی های برشمردۀ دکتر محفوظی که موجب مانایی شخصیت وی شده، سبب گردد تا نیازی به ذکر تحصیلات وی در رشتۀ فلسفه در دانشگاه لندن، ریاست مرکز دائرةالمعارف بزرگ انسان شناسی، عضویت دائم یونسکو، مشاور فرهنگی سازمان همکاری های اسلامی و غیره نباشد. حتی تألیف بیش از ده ها اثر در حوزۀ معرفت، انسان شناسی و علوم فلسفی، و اخذ ده ها نشان لیاقت و همّت از رئیس جمهوری و سازمان جهانی یونسکو، ایکوم، میراث فرهنگی و … همگی تحت الشعاع قرار می گیرد؛ چه آنکه وی توانسته آثاری را گردآوری و حفظ نماید که آیندۀ این مرز و بوم، بیشتر، اهمیّت آن را حس خواهد کرد و در برابر این نوآوری ها و همّت ها، ادای احترام خواهد داشت.